Σύμμαχοι και εχθροί στη Μέση Ανατολή – Ποιοι υποστηρίζουν ποιον

Με κομμένη την ανάσα παρακολουθεί η διεθνής κοινή γνώμη τις δραματικές εξελίξεις στη Λωρίδα της Γάζας, με το σφυροκόπημα των ισραηλινών δυνάμεων να συνεχίζεται και τη χερσαία εισβολή, να φαντάζει θέμα ημερών, αν όχι ωρών.

Η κατάσταση στην πολύπαθη περιοχή χαρακτηρίζεται τραγική από τις τοπικές παλαιστινιακές αρχές, καθώς σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, πάνω από 2.300 άνθρωποι έχουν χάσει τη ζωή τους, 9.700 τραυματίστηκαν, ενώ 600.000 άμαχοι μετακινήθηκαν προς τον νότο.

Την ίδια ώρα, επικρατεί διπλωματικός πυρετός με φόντο τη γεωπολιτική σκακιέρα στην ευρύτερη περιοχή.

Μετά την αιφνιδιαστική επίθεση της Χαμάς εναντίον ισραηλινών αμάχων και την απόφαση Νετανιάχου για ολοκληρωτικό πόλεμο απέναντι στην ισλαμιστική οργάνωση, τα δεδομένα φαίνεται ότι αλλάζουν και ουδείς μπορεί να προβλέψει τις εξελίξεις.

Τι συμβαίνει όμως με τους συσχετισμούς δυνάμεων στην περιοχή; Ποιος είναι με ποιον στη Μέση Ανατολή; Υπάρχουν σύμμαχοι και εχθροί; Το reader.gr καταγράφει τα δεδομένα.

Αίγυπτος: Ειρηνευτικός ρόλος

Η Αίγυπτος είναι η πρώτη αραβική χώρα που σύναψε διπλωματικές σχέσεις με το Ισραήλ. Το Κάιρο έχει μεσολαβήσει μεταξύ του Τελ Αβίβ και των Παλαιστινίων στη διάρκεια προηγούμενων συγκρούσεων στη Γάζα και τώρα ασκεί πιέσεις προκειμένου να αποφευχθεί περαιτέρω κλιμάκωση.

Επίσης, πρόσφατα, ο πρόεδρος της Αιγύπτου, Αμπντέλ Φατάχ αλ Σίσι δήλωσε στον υπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ, Άντονι Μπλίνκεν, ότι η απάντηση του Ισραήλ στην επίθεση της Χαμάς ξεπέρασε την αυτοάμυνα και ισοδυναμεί με συλλογική τιμωρία.

Την ίδια ώρα, η Αίγυπτος ετοιμάζεται να υποδεχθεί χιλιάδες Παλαιστίνιους πρόσφυγες, ενώ την ίδια ώρα είναι σε κατάσταση συναγερμού για να μην εισχωρήσουν στη χώρα εξτρεμιστές της Χαμάς. Σε γενικές γραμμές, το Κάιρο προσπαθεί να κρατήσει ουδέτερη στάση, προωθεί σενάρια για έστω και ολιγόωρη εκεχειρία και δεν δείχνει καμία διάθεση να εμπλακεί στρατιωτικά.

Ιορδανία: Ήπια στάση

Η Ιορδανία δεν επιδιώκει την εμπλοκή στη σύγκρουση, αλλά στέκεται στο πλευρό των Παλαιστινίων. Ο υπουργός Εξωτερικών της χώρας, Αϊμάν Σαφάντι, δήλωσε πρόσφατα ότι οποιαδήποτε κίνηση του Ισραήλ να επιβάλει νέο εκτοπισμό των Παλαιστινίων θα ωθήσει την περιοχή στην άβυσσο μιας ευρύτερης σύγκρουσης.

Ο Σαφάντι δήλωσε επίσης ότι ο αποκλεισμός της ανθρωπιστικής βοήθειας προς τη Γάζα από το Ισραήλ και ο εξαναγκασμός των κατοίκων της να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους, καθώς κλιμακώνει τη στρατιωτική του δράση, αποτελούν κατάφωρη παραβίαση του διεθνούς δικαίου. Να σημειωθεί ότι η Ιορδανία θεωρείται ως μια από τις πλέον «μετριοπαθείς» και φιλειρηνικές αραβικές χώρες, χωρίς θρησκευτικούς φανατισμούς.

Λίβανος: Η Χεζμπολάχ απειλεί το Ισραήλ

Τεράστιος «πονοκέφαλος» αποτελεί για το Ισραήλ η δράση της Χεζμπολάχ, μέσω του Λιβάνου. Λιβανέζοι μαχητές της Χεζμπολάχ εκτοξεύουν πυραύλους εναντίον μεθοριακών χωριών στο βόρειο Ισραήλ και το Τελ Αβίβ απαντά με πυραυλικές επιθέσεις, ως αντίποινα.

Υπενθυμίζεται, πάντως, ότι ο Λίβανος και το Ισραήλ υπέγραψαν το 2022 μια ιστορική συμφωνία, η οποία τερμάτιζε τη διαμάχη για τα πλούσια σε φυσικό αέριο ύδατα στη Μεσόγειο και άνοιγε τον δρόμο για την ανάπτυξη ενεργειακών πόρων.

Ο πρόεδρος του Λιβάνου, Μισέλ Αούν, υπέγραψε τη συμφωνία με τον τότε ισραηλινό πρωθυπουργό, Γιαΐρ Λαπίντ. Ο Λίβανος και το Ισραήλ δεν έχουν διπλωματικές σχέσεις και τεχνικά εξακολουθούν να βρίσκονται σε πόλεμο.

Συρία: Φόβος για το Τελ Αβίβ

Φόβους για κλιμάκωση της σύγκρουσης στη Μέση Ανατολή πυροδότησαν τα πλήγματα που κατέφερε το Ισραήλ σε δύο αεροδρόμια της Συρίας, σε Δαμασκό και Χαλέπι.

Το Τελ Αβίβ ανακοίνωσε ότι εντόπισε εισερχόμενα πυρά από τη Συρία που ενεργοποίησαν τις σειρήνες στο βόρειο Ισραήλ και στα κατεχόμενα από το Ισραήλ, Υψίπεδα του Γκολάν.

Οι σειρήνες ήχησαν στην Άλμα, κοντά στα σύνορα με τον Λίβανο και στην πόλη Αβνέι Εϊτάν στα Υψίπεδα του Γκολάν και ακολούθησε η απάντηση του ισραηλινού πυροβολικού.

Ιράν: Απειλή

Ρόλο «κλειδί» ενδέχεται να διαδραματίσει το Ιράν στη «φλεγόμενη» Μέση Ανατολή. Οι αξιωματούχοι της χώρας προειδοποίησαν το Ισραήλ με κλιμάκωση «αν δεν τερματίσει τις επιθέσεις εναντίον των Παλαιστινίων».

«Εάν οι σιωνιστικές επιθέσεις δεν σταματήσουν, τα χέρια όλων των παραγόντων στην περιοχή είναι στη σκανδάλη», ανέφερε ο υπουργός Εξωτερικών του Ιράν, Χοσεΐν Αμιρ-Αμπντολαχιάν.

Ο πρόεδρος του Ιράν, Εμπραχίμ Ραΐσι, κάλεσε με τη σειρά του τη Γαλλία να βοηθήσει να «αποτραπεί η καταπίεση» των Παλαιστινίων σε τηλεφωνική επικοινωνία που είχε με τον Εμανουέλ Μακρόν. Πρόσθεσε, δε, ότι η κατάσταση θα γίνει πιο περίπλοκη αν το Ισραήλ δεν σταματήσει «τα εγκλήματά του».

Ιράκ: Με τους Παλαιστίνιους

Και το πολύπαθο Ιράκ τάσσεται στο πλευρό των Παλαιστινίων. Στη Βαγδάτη, διαδηλωτές συγκεντρώθηκαν στην πλατεία Ταχρίρ, στην καρδιά της ιρακινής πρωτεύουσας και φώναζαν: «Όχι στην κατοχή! Όχι στην Αμερική!».

Η συγκέντρωση πραγματοποιήθηκε έπειτα από έκκληση του σιίτη ηγέτη Μοκτάντα Σαντρ «σε υποστήριξη προς τη Γάζα» και εναντίον του Ισραήλ. Οι διαδηλωτές κρατούσαν παλαιστινιακές και ιρακινές σημαίες, ενώ μία τεράστια ισραηλινή σημαία ήταν απλωμένη στο έδαφος, ώστε οι διαδηλωτές να μπορούν να την ποδοπατούν.

«Αυτή η διαδήλωση έχει στόχο να καταγγείλει αυτό που συμβαίνει στην κατεχόμενη Παλαιστίνη, την αιματοχυσία και την παραβίαση των δικαιωμάτων», δήλωσε στο Γαλλικό Πρακτορείο ο Αμπού Καγιάν, οργανωτής της διαδήλωσης και μέλος της κίνησης του Σαντρ.

Ο Μοκντάντα Σαντρ ανήκει στην πολιτική αντιπολίτευση, όμως το κίνημα υποστήριξης προς τη Γάζα έχει τη ρητή υποστήριξη της ιρακινής κυβέρνησης, καθώς στο Ιράκ υπάρχει συναίνεση υπέρ της παλαιστινιακής υπόθεσης.

Η ιρακινή κυβέρνηση υποστηρίζεται από μια κοινοβουλευτική πλειοψηφία κομμάτων που πρόσκεινται στο Ιράν, σύμμαχο της Χαμάς.

Τουρκία: Με το βλέμμα στις ΗΠΑ

Όπως και στις αρχές του πολέμου στην Ουκρανία, έτσι και τώρα, ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν προσφέρεται να αναλάβει ρόλο μεσολαβήτη μεταξύ των δύο πλευρών, ειδικά στο θέμα των ομήρων. Την ίδια ώρα, μεγαλώνει επικίνδυνα η απόσταση ανάμεσα σε Άγκυρα και Ουάσινγκτον.

Αμέσως μετά την επίθεση της Χαμάς, οι πρώτες επίσημες τουρκικές δηλώσεις ήταν ουδέτερες, σε αντίθεση με τις άλλες χώρες του ΝΑΤΟ.

Τις επόμενες μέρες όμως, όταν άρχισαν να κλιμακώνονται οι ισραηλινοί βομβαρδισμοί στη Γάζα, ο Ερντογάν κατηγόρησε τις ΗΠΑ ότι η στρατιωτική τους παρουσία «θα προκαλέσει σφαγές».

Παράλληλα, ο Ερντογάν κριτικάρει το Ισραήλ για «συλλογική τιμωρία των κατοίκων της Γάζας» και για «πρόκληση περαιτέρω συμφοράς που μόνο δάκρυα θα φέρει».

Σαουδική Αραβία: Η συμφωνία που χάλασε

Στη συνάντησή του με τον υπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ, Άντονι Μπλίνκεν, ο διάδοχος της Σαουδικής Αραβίας, Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν, ανέφερε ότι το βασίλειο εργάζεται σκληρά για να αποτρέψει την κλιμάκωση της τρέχουσας κατάστασης και να άρει την πολιορκία στη Γάζα.

Η Σαουδική Αραβία εντείνει τις προσπάθειες «για να δημιουργήσει τις συνθήκες προκειμένου να επιστρέψει η σταθερότητα», ανέφερε χαρακτηριστικά δήλωσή του που δημοσιεύτηκε από το σαουδαραβικό κρατικό πρακτορείο ειδήσεων.

Στην δήλωση σημειώνεται επίσης ότι η Σαουδική Αραβία απορρίπτει τις επιθέσεις σε αμάχους και «ζωτικής σημασίας υποδομές που επηρεάζουν την καθημερινή τους ζωή».

Η Σαουδική Αραβία ήταν κοντά σε κομβική και ιστορική συμφωνία με το Ισραήλ τους τελευταίους μήνες, ωστόσο μετά την επίθεση της Χαμάς έπεσαν, τουλάχιστον προσωρινά, οι «γέφυρες».

Πηγή: reader.gr